Nên chọn Scratch hay Python cho trẻ mới bắt đầu?
- Ngan Giang
- Jul 15
- 9 min read
Khi phụ huynh bắt đầu tìm hiểu về lập trình cho trẻ em, một trong những câu hỏi phổ biến nhất là: “Nên cho con học Scratch hay Python trước?”. Cả hai đều là nền tảng lập trình phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong giáo dục STEM toàn cầu. Tuy nhiên, tùy theo độ tuổi, khả năng nhận thức và mục tiêu học tập, việc chọn đúng nền tảng sẽ giúp bé hứng thú hơn và tiến bộ nhanh hơn. Tại CodePlay Studio – trung tâm lập trình cho bé tại Việt Nam, lộ trình học được thiết kế theo cấp độ rõ ràng, bắt đầu từ Scratch kéo-thả, tiến tới Minecraft (kết hợp chơi và lập trình), và cuối cùng là Python cơ bản.
Scratch – Giao diện kéo-thả thân thiện, học như chơi
Scratch là một nền tảng lập trình trực quan được phát triển bởi Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), thiết kế riêng cho trẻ em từ 6 đến 11 tuổi. Thay vì phải học cú pháp lập trình phức tạp như người lớn, trẻ học lập trình qua giao diện kéo-thả sinh động – nơi mỗi khối lệnh được thiết kế như một miếng ghép màu sắc, biểu thị một hành động như “di chuyển”, “nói”, “lặp lại”, “khi nhấn nút”… Nhờ cách tiếp cận này, trẻ không cần gõ bàn phím hay hiểu mã lệnh, nhưng vẫn hình thành được tư duy logic, khả năng tổ chức hành động và xử lý tình huống theo trình tự rõ ràng. Với Scratch, chỉ sau vài buổi học, bé có thể tự tạo ra những hoạt cảnh vui nhộn, game mini như “nhảy tránh chướng ngại vật”, hoặc truyện số với nhân vật tự sáng tạo – tất cả được chạy trên chính máy tính của mình.
Bé vừa học vừa chơi, không áp lực, không lý thuyết khô khan – chỉ có sự khám phá, sáng tạo và cảm giác tự hào khi hoàn thành một sản phẩm thật.
Ưu điểm của Scratch:
Không cần gõ code: phù hợp với trẻ chưa đánh máy thành thạo
Trực quan, sinh động: bé thấy ngay kết quả trên màn hình
Khơi dậy khả năng kể chuyện, thiết kế nhân vật
Không gây áp lực: học như chơi, nhưng vẫn hình thành tư duy logic
Hạn chế:
Giới hạn về độ phức tạp: phù hợp với bước đầu, nhưng không mở rộng sâu cho những bạn đã học tốt
Không phải là ngôn ngữ lập trình thực tế trong công nghiệp, mà là công cụ học tập
Tại CodePlay, Scratch là lựa chọn khởi đầu lý tưởng cho học viên tiểu học, đặc biệt từ lớp 2–5.
Python – Lập trình thực thụ, nhẹ nhàng nhưng chuyên nghiệp
Python là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất thế giới, được các công ty công nghệ lớn như Google, Netflix, Tesla và NASA sử dụng trong nhiều lĩnh vực tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), khoa học dữ liệu (Data Science), phát triển ứng dụng web và phần mềm tự động hóa. Tuy nhiên, điều khiến Python trở nên đặc biệt chính là việc nó cũng rất thân thiện với người mới bắt đầu, đặc biệt là trẻ em.
Không giống như nhiều ngôn ngữ lập trình khác yêu cầu cú pháp phức tạp, dấu ngoặc rối rắm hoặc cú pháp khắt khe, Python có cấu trúc đơn giản, gần giống với ngôn ngữ tự nhiên. Ví dụ: thay vì phải viết dòng mã rườm rà, bé chỉ cần viết print("Hello") là đã có thể hiển thị văn bản trên màn hình. Chính sự rõ ràng và dễ đọc này giúp trẻ dễ hiểu – dễ nhớ
– và không sợ viết sai.
Tại CodePlay Studio – trung tâm lập trình cho bé tại Việt Nam, Python được giảng dạy như một bước tiến nâng cao sau khi trẻ đã nắm chắc tư duy lập trình với Scratch hoặc Minecraft. Bé sẽ học cách viết game đơn giản bằng mã lệnh, tạo ứng dụng nhỏ, chatbot, hoặc thực hiện các dự án xử lý dữ liệu cơ bản. Thay vì lý thuyết khô khan, các buổi học tại CodePlay luôn xoay quanh sản phẩm thực tế, để mỗi dòng code đều mang lại cảm giác “bé đang tạo ra điều gì đó thật”. Với Python, trẻ không chỉ tiếp cận công nghệ hiện đại mà còn rèn luyện tư duy logic, kỹ năng giải quyết vấn đề và sự kiên nhẫn – những năng lực sẽ theo bé suốt hành trình học tập và tương lai nghề nghiệp sau này.
Ưu điểm của Python:
Dễ học, dễ hiểu: code rõ ràng, không cần nhiều ký tự khó
Thực tế, mạnh mẽ: trẻ có thể tạo app, game, xử lý dữ liệu thật
Phù hợp với học sinh THCS, THPT muốn nâng cao
Hạn chế:
Trẻ cần biết gõ bàn phím và đọc tiếng Anh cơ bản
Ít màu sắc, kém sinh động hơn Scratch – dễ gây nhàm chán nếu học quá sớm
Gợi ý lộ trình tại CodePlay Studio
Tại CodePlay Studio, bé không học dồn dập, mà tiến từng bước nhỏ, chắc và phù hợp theo độ tuổi:
Scratch kéo–thả (6–9 tuổi): Làm game hoạt hình, truyện số, app đơn giản
Minecraft Education (8–11 tuổi): Lập trình thế giới ảo, học hàm – biến qua trò chơi
Python cơ bản (10–15 tuổi): Viết game text, app, chatbot, làm dự án nhỏ
Lộ trình được cá nhân hoá 1:1, điều chỉnh linh hoạt theo tốc độ và sở thích từng bé. Dù bắt đầu từ đâu, bé đều có thể nhìn thấy sản phẩm thật – kết quả thật, và cảm nhận rõ sự tiến bộ qua từng buổi học.
So sánh học lập trình qua Minecraft và Scratch: Bé nào phù hợp hơn?
Trong thế giới lập trình dành cho trẻ em, Scratch và Minecraft là hai nền tảng giáo dục được hàng triệu phụ huynh và trường học trên toàn cầu lựa chọn để giúp trẻ tiếp cận lập trình từ sớm. Mỗi công cụ lại có triết lý giáo dục và hình thức tương tác riêng biệt, vì vậy việc lựa chọn phù hợp với lứa tuổi, tính cách và sở thích của từng bé sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự tiến bộ và niềm hứng thú học tập.
Scratch là nền tảng kéo-thả trực quan do MIT phát triển, hướng tới trẻ nhỏ từ 6–10 tuổi. Bé không cần gõ dòng lệnh, mà chỉ cần kéo các khối lệnh đầy màu sắc để điều khiển nhân vật, tạo hoạt cảnh hoặc thiết kế game đơn giản. Đây là lựa chọn lý tưởng để khơi dậy tư duy logic, khả năng kể chuyện, và sự sáng tạo cá nhân, đặc biệt cho những bé yêu thích hoạt hình, màu sắc và các tình huống tương tác ngắn gọn.
Trong khi đó, Minecraft Education là một bước tiến gần hơn với lập trình thực tế. Trong thế giới 3D mà trẻ vốn đã rất quen thuộc, bé sẽ sử dụng các khối lệnh hoặc thậm chí là Python cơ bản để điều khiển thế giới xung quanh, tự động hóa nhân vật, xây thành phố, thám hiểm không gian… Phù hợp cho trẻ từ 8–12 tuổi, Minecraft vừa kết hợp việc học code với yếu tố khám phá, chiến thuật và tư duy không gian. Trẻ có cảm giác như đang chơi game, nhưng thực chất lại đang học cách viết lệnh và suy nghĩ theo quy trình kỹ thuật.
Scratch – Giao diện kéo-thả phù hợp cho trẻ từ 6 tuổi
Scratch là nền tảng lập trình kéo-thả giúp trẻ em tiếp cận tư duy lập trình một cách tự nhiên và sinh động. Trẻ học cách xây dựng logic bằng hình ảnh, âm thanh và chuyển động thay vì viết dòng lệnh. Bé có thể làm hoạt cảnh, kể chuyện số, tạo game đơn giản chỉ với chuột và thao tác trực quan.
Phù hợp với:
Trẻ 6–9 tuổi
Mới làm quen với công nghệ
Yêu thích kể chuyện, nhân vật hoạt hình, thiết kế nhân vật
Minecraft – Lập trình trong thế giới ảo quen thuộc
Minecraft Education kết hợp giữa “chơi game” và “học code”. Bé điều khiển nhân vật trong thế giới ảo và sử dụng các khối lệnh (hoặc Python cơ bản) để xây dựng công trình, tạo câu lệnh tự động, thậm chí viết script để tương tác với môi trường. Đây là bước đệm tuyệt vời giữa Scratch và lập trình thực thụ.
Phù hợp với:
Trẻ 8–12 tuổi
Yêu thích game, khám phá không gian 3D
Đã từng học qua Scratch hoặc tự học nhanh
Vậy chọn gì cho bé?
Tại CodePlay Studio, giáo viên sẽ đánh giá khả năng và sở thích của trẻ trong buổi đầu tiên. Nếu bé chưa từng học lập trình, còn nhỏ hoặc thích kể chuyện → Scratch là lựa chọn khởi đầu. Nếu bé ham khám phá, mê game, có tư duy không gian tốt → Minecraft sẽ là môi trường học lý tưởng.
Khi nào nên chuyển từ Scratch sang Python cho trẻ?
Sau một thời gian học lập trình kéo-thả với Scratch, nhiều phụ huynh bắt đầu thắc mắc: “Khi nào con nên học code thật bằng Python?”. Tại CodePlay Studio – trung tâm lập trình cho bé tại Việt Nam, việc chuyển sang Python không phụ thuộc vào tuổi hay lớp học đơn thuần, mà dựa vào mức độ sẵn sàng về tư duy, thao tác máy tính và khả năng đọc hiểu lệnh.
Dấu hiệu trẻ đã sẵn sàng học Python
Bé đã thành thạo Scratch: tự tạo nhân vật, xây dựng game nhỏ, hiểu logic lệnh như “nếu – thì”, “lặp lại”, “biến”
Bé gõ máy tốt và không ngại thử code: biết dùng bàn phím cơ bản, không sợ viết sai
Bé bắt đầu thấy Scratch bị giới hạn: hỏi về “làm chatbot được không?”, “lưu điểm số vào file?”, “tự thiết kế giao diện giống app…”
Khi trẻ có những dấu hiệu trên, đó là lúc nên giới thiệu Python – ngôn ngữ lập trình phổ biến và thân thiện nhất cho trẻ em.
Python tại CodePlay có gì khác?
Dễ học – dễ dùng: Giáo viên tại CodePlay không dạy lý thuyết khô khan, mà hướng dẫn trẻ làm sản phẩm thực tế: game text, app đếm bước chân, chatbot đơn giản, truyện tương tác…
Giải thích từng dòng code như kể chuyện: Bé sẽ hiểu từng câu lệnh như một hành động logic
Kết hợp hình ảnh, âm thanh và nhập liệu thật: giúp trẻ không thấy Python là “khó hay khô”
Kết luận
Không có lựa chọn đúng tuyệt đối – chỉ có lựa chọn phù hợp với từng độ tuổi và năng lực của con. Nếu bé còn nhỏ, yêu thích hình ảnh, chưa quen gõ máy tính → hãy bắt đầu từ Scratch kéo-thả. Nếu bé lớn hơn, muốn thử sức với code thực sự → Python sẽ là hành trình đầy tiềm năng. Dù chọn nền tảng nào, điều quan trọng nhất là phương pháp học đúng và người hướng dẫn tận tâm – và đó chính là điều mà CodePlay Studio luôn cam kết.
Tags: “lập trình cho trẻ em”, “trung tâm lập trình cho bé tại Việt Nam”, “CodePlay Studio”, “học lập trình Scratch kéo thả”, “lộ trình học Python cho trẻ”
CodePlay Studio tin rằng: Mỗi dòng code mà trẻ viết hôm nay có thể là viên gạch đầu tiên xây dựng nên tương lai của chính các em – và của thế giới mai sau.
Tham khảo thêm & Đăng ký học thử
📍 Khoá học: https://www.codeplaystudio.com/courses
📍 Đăng ký tư vấn: Tại website hoặc fanpage CodePlay Studio
📍 Đối tượng: Trẻ em 6–15 tuổi yêu thích công nghệ, chưa biết lập trình vẫn học được
📍 Hình thức học: Online 1:1 qua video call – cá nhân hoá, linh hoạt
CodePlay Studio – Top trung tâm lập trình cho bé tại Việt Nam, nơi trẻ sáng tạo game đầu tiên.CodePlay Studio - School of Code: 🌐 https://www.codeplaystudio.com
Comments